Medeniyetin İlk Göstergesi “İyileşen Kemik”

Tarih okumalarımdan çıkardığım net bir şey var ki insan, doğanın sunduğu her şeyi kendisine hizmet eden şeylere dönüştürerek yaşamını korumaya ve devam ettirmeye çalışmıştır. Antropolog Margaret Mead’e öğrencileri “Medeniyetin ilk işareti nedir?” diye sorduklarında aldıkları beklenmedik cevap karşısında çok şaşırmışlardı;
“Eski kültürlerde medeniyetin ilk göstergesi kırılıp da iyileşen kemiktir. Hayvanlar aleminde kemiğin kırılırsa, ölürsün. Kimse kemiği kaynayana kadar ayakta kalamaz. Kendini vahşi ortamlarda tehlikelerden koruyamaz, yiyecek için avlanamaz, nehre gidip su içemez. Kemiğin kırıksa, o iyileşemeden ölürsün. Halbuki ‘iyileşen kemik’ bizlere medeniyeti getirir. Demek ki birisi kemik iyileşene kadar onu sarmış, senin yanında durup seni tehlikelerden korumuş, beslemiş ve su vermiştir. Kemiği kaynayacağı kadar süre hayatta kaldıysan birisi sana bakmış, seninle ilgilenmiştir. Medeniyetin ilk göstergesi budur.”
Bu cevap öğrenciler kadar beni de oldukça şaşırttı ve etkiledi. Medeniyetin göstergesi topraktan yapılmış kaplar, balık iğnesi veya toprağın işlenmesi ile ilgili değil, iyileşen bir uyluk kemiği.
Medeniyetin odaklandığı noktada sarılan bir bacak, onu güvenli yere taşıyan, yaşaması için gerekli yiyecek ve içeceği sağlayan bir anlayış var. Medeniyetin göstergesinde fedakarlık var. İyileşene kadar gösterilen sabır, güçlü bir empati ve sevgi var.
Bir başkasına zamanını ayırmak, kendinden bir çaba sarf etmek tarihten beri insanlaşma adımı olarak nitelendiriliyor demek ki. Neredeyse bütün değer yargılarımızın değişime uğradığı, kaybetmeye yüz tutan değerlerimizin bizi özümüzden de uzaklaştırdığı günümüz dünyasında lezzetini en çok özlediğimiz kavramlardan biri oldu artık ‘fedakarlık’. Birbirini dinlemekten ve daha kötüsü anlamaktan uzak noktada yaşayan insanlar oluverdik. Günden güne hoşgörümüz azalıyor, bireysel çıkarların peşinde koşarken yanı başımızda bize ihtiyacı olan insanları görmekten acizleşiyoruz.
Patlayan bombalar, yerle bir olan binalar, kan veren, acı içinde ağlayan kadınlar, çocuklar, öldürülen hayvanlar, korku dolu sokaklar, tellerden atlayarak umuda koşan milyonlar, göçmen kampları, açlıklar, yoksunluklar, çaresizlikler, kader mi keder mi diye sorgulanan coğrafyalar..
İnsanlaşma yolunda neleri kaybettik de gözlerimiz bunca acı manzara ile sınanıyor? İnsan olmak dışından farklı neler öğrendik? Birbirimizi sarmak varken neden birbirimizi sınamayı tercih ettik?
Biz dünyaya en çok insan olarak yakışırız. Bir yerlerde umudun var olduğunu düşünerek el uzatırız. Sevgi ve şefkatle attığımız adımlarımız sayesinde uçmaya başlar içimizdeki kuşlar. Sardığımız yaralar kanatlarımız olur. İyileşen kemikler besler kalbimizi.
Medeniyetin gereğini yapalım öyleyse!