‘Diyarbakır’ın İnsan Hakları Algısı Araştırması’ Anketi Yapıldı

Baronun Tahir Elçi Konferans Salonu’nda gerçekleşen basın toplantısında, Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren konuştu. Eren, araştırmanın 27 Kasım-4 Aralık tarihleri arasında Diyarbakır merkez ve 44 mahallesinde, bin kişiyle yüz yüze gerçekleştirildiğini aktararak, anket sonuçlarını açıkladı.

Katılımcılar, “Gerektiğinde belediye ve üniversitelere kayyım atanabilir” sorusuna yüzde 5.4 “kesinlikle katılıyorum”, yüzde 17.9 “katılıyorum”, yüzde 9.5 “ne katılıyorum ne katılmıyorum”, yüzde 24.1 “katılmıyorum”, 30.5 “kesinlikle katılmıyorum” ve yüzde 11.5 “fikrim yok” cevabı verdi.

“Diyarbakır Cezaevi müzeye dönüştürülmelidir” şeklindeki soruya katılımcıların yüzde 12.1’i “fikrim yok”, yüzde 2.9’u “kesinlikle katılmıyorum”, yüzde 9.8’i “katılmıyorum”, yüzde 8.7’si “ne katılıyorum ne katılmıyorum”, 44.8’i “katılıyorum”, yüzde 21.7’si ise “kesinlikle katılıyorum” şeklinde yanıt verdi.

Katılımcıların yüzde 50.8’i, “OHAL sürecinde KHK ile yapılan ihraçlar hak ihlalidir” soruna “katılıyorum ya da kesinlikle katılıyorum” şeklinde yanıt verdi. “Kesinlikle katılmıyorum ya da katılmıyorum” diyenlerin oranı yüzde 11.9’da kaldı.

Araştırmaya katılanlara “90’lı yıllarda ve bu dönemde Türkiye’nin insan haklarına ne kadar önem verdiğini puanlayabilir misiniz?” diye soruldu. Görüşmeciler, 90’lar ile bugün arasında çok büyük bir fark olmadığını söyledi. Diyarbakırlıların yüzde 42,1’i “90’larda insan haklarına hiç önem verilmediğini” belirtirken, yüzde 38’i bugün de önem verilmediğini ifade etti.

“Sizce Türkiye’de hakları en çok ihlal edilen grup hangileridir?” sorusuna ise; ilk sırada “kadınlar”, ikinci sırada da “Kürtler” yanıtı verildi. Çoklu yanıt verilen soruya katılımcıların yüzde 68.7’si “kadınların hakkının ihlal edildiğini”, yüzde 55’i de “Kürtlerin haklarının ihlal edildiğini” söyledi.

Ankete katılanlar, “Türkiye’deki adalet sistemine ne kadar güveniyorsunuz?” sorusuna yüzde 41.3 “Hiç” cevabı verdi. Bu soruya “Son derece” cevabı veren katılımcıların oranı 1.2’de kaldı.

Katılımcıların yüzde 38.0’ı, “90’lı yıllarda ve bu dönemde Türkiye’nin insan haklarına ne kadar önem verdiğini puanlayabilir misiniz?” sorusunu “1” şeklinde puanladı. Katılımcıların 1.2’si bu soruyu “10” şeklinde puanladı. Bu puanlamanın “1” kısmı 90’lar için yüzde 42.1 olurken, “10” kısmı 14.5 oldu.

Görüşmeciler “Ana dilde eğitim ve hizmet alamamak insan hakları ihlalidir” sorusuna ise; yüzde 67 oranında “katıldığını” söyledi.  “Gerektiğinde belediye ve üniversitelere kayyım atanabilir” sorusuna da görüşmecilerin yarısından fazlası “katılmadığını” belirtirken “katıldığını” söyleyenlerin oranı ise; yüzde 24 oldu.

Araştırmada yöneltilen bir diğer soru ise son dönemlerde yaşanan olaylara dayandırıldı. “Kürdistan diyen bir kişinin bunu dediği için tutuklanması” sorusuna katılımcıların yüzde 70.4’ü ihlaldir”,  9.7’si “ihlal değildir”, 19.9 ise “fikrim yok” dedi.

Görüşmeciler, “İstanbul sözleşmesinden çekilme, kadına yönelik şiddet vakalarında artışa neden olmuştur” sorusuna yüzde 60’ın üstünde “katılıyorum” cevabını verdi.

“Andımızı okumak zorunda olmak insan hakları ihlalidir” sorusuna da yüzde 81.2 oranında “ihlaldir” yanıtı verildi.

“1990’lı yıllarda yaşanan faili meçhul cinayetlere ilişkin yargı süreçleri toplum vicdanını tatmin edecek şekilde adil yürütülmüyor” sorusuna yüzde 55’in üstüne “katılıyorum” yanıtı verildi.

“İHLALLER KÜRT SORUNUYLA BAĞLI”

Eren, anket sonuçlarının ardından yaptığı açıklamada, yaşanan hak ihlallerinin faili meçhul cinayetlerin yaşandığı 1990’lı yıllara oranla çok fazla arttığına dikkat çekti. Türkiye’de artan hak ihlallerinin Kürt sorunuyla yakından bağı olduğuna dikkat çeken Eren, şunları söyledi: “Diyarbakır bu ihlallerin en çok yaşandığı kentlerden biri. Bunun da özünde yatan Kürt meselesinin halen savaş ve çatışma ortamında devam ediyor olmasıdır. Yani güvenlikçi politikalar, çatışmalar her zaman içerisinde hak ihlallerinin barındıran yöntemler. Bu nedenle sorunun çözümünün demokrasi ve diyalog yoluyla çözülebileceğini her fırsatta dile getiriyoruz” dedi.