Yeni Yasaya Göre Malulen Emeklilik Şartları

Malulen Emeklilik Nedir?

Malulen emeklilik, işe başladıktan sonra çalışma gücünü belli oranda kaybedenlerin kanunda yazan diğer şartlarında gerçekleşmesi halinde faydalanabilecekleri bir emeklilik türüdür. Malulen emekli olmak isteyen çalışanın, iş gücü kaybına uğradıktan sonra yeniden iş bulması veya mevcut işinde çalışmasının zor veyahut da imkânsız olmasından kaynaklı çalışanın mağduriyetini telafi etmek adına uygulanan bir emeklilik sistemidir.

Malulen Emekli Olmak İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

 Malulen emeklilik ile sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için aranan şartlar, 5510 sayılı kanunun 25. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre malulen emekli olmanın şartları şunlardır:

• Meslekte kazanma ve çalışma gücünde %60 ve üzeri bir oranda kayıp yaşanması,
• Kamu çalışanlarının, ifa ettiği görevini yapamayacak duruma gelmesi veya çalışma gücünü %60 ve üzeri bir oranda kaybetmesi,
• 10 senelik sigortalı olma süre şartı karşılanmalı,
• 1800 gün prim şartı sağlanmalı,
• Çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesine sebep olan durumun, ilk kez sigorta kapsamında çalışılan tarihten sonra meydana gelmesi gerekir.

Maluliyetin Tespiti

Maluliyetin tespiti için maluliyet koşullarının sağladığını düşünen sigortalının en son çalıştığı yerdeki Sosyal Güvenlik İl veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne yazılı başvuruda bulunması gerekir. Yazılı müracaat ile birlikte sigortalı, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkili kılınan bir hastaneye sevk edilir ve burada  kanunun aradığı maluliyet koşulunun sağlanıp sağlanmadığı değerlendirilir. Yapılan değerlendirmeden sonra sigortalı çalışan, en az %60 oranında çalışma gücü kaybına sahipse bu durumda kişi malulen emeklilik şartları noktasında karşılaması gereken koşulları karşılamış ve malullük aylığına hak kazanmış olacaktır.

Maluliyet kararının neticesi yazılı müracaatın yapıldığı yer bağlı olan sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezi tarafından kişiye bildirilmektedir. Şayet düzenlenen sağlık kurulu raporu, kişiye maluliyet kararı verilebilmesi için yeterli gelmezse veya eksiklikler mevcutsa bu durumda tekrar muayene veya eksikliklerin giderilmesi yönünde karar verilebilir.

Sigortalı kişinin raporunda daima surette bir başkasının bakımına muhtaç olduğu ifade edilmişse bu takdirde malullük maaşının bağlanabilmesi adına 10 yıllık sigortalı bulunma şartının sağlanmış olması aranmaz.

Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz

Sağlık kurulunun verdiği raporda çalışana, çalışma gücünün %60’ını kaybetmediğine dair rapor verilmesi halinde kanun sigortalıya itiraz hakkı tanımıştır. Sigortalı, itiraz hakkını kullanırken kendisine verilen bu raporu Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun incelemesini talep edebilir. Bunun için verilecek dilekçe, kişinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine verilir. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu, sağlık kurulu raporunu yeniden inceler ve itirazı karara bağlar.

Malulen Emeklilik Başvurusunun Reddi Halinde Kişinin Açabileceği Davalar

Kişi, sağlık kurulu tarafından tespit edilen malullük oranını yetersiz bulursa, bu konudaki itirazı da reddedilirse; “maluliyet oranının tespiti davası” açabilir. Bu dava ile maluliyet oranının tespiti talep edilir. Bu dava adli yargıda açılır.

Öte yandan SGK.’nın malulen emeklilik talebini reddi halinde ise; bu “red işleminin iptali davası” açılabilir. Bu dava ile emeklilik talebinin reddi işleminin iptali talep edilir. Bu dava, idare mahkemesinde açılır.

Malulen Emeklilik Aylığı Bağlandıktan Sonra Çalışma İmkânı Var Mıdır?

Maalesef malullük aylığı alan bir kişinin çalışmaya başlaması halinde malullük aylığı kesilecektir. Konuya ilişkin getirilen düzenleme gereği 5510 sayılı Kanun`a göre çalışmaya başlayan kişinin aylığı kesilecektir. Söz konusu düzenleme, zaten malul olması nedeniyle mağdur olan kişilerin bir kez daha mağduriyet yaşamasına sebep olacağından gerçekten mağdur olan kişilere bu konuda destek verilerek çalışabilme olanağı getirilmesi gerekmektedir.

Malullük Aylığı Hangi Durumlarda Kesilir?

 Aşağıdaki durumlarda kişiye bağlanan malullük aylığı kesilir:

• Kişinin sigortalı olarak bir işte çalışması,
• Kişinin başka bir devletin mevzuatına göre çalışması,
• Kontrol sonucunda maluliyetine neden olan durumun ortadan kalktığının anlaşılması,
• Kurumun yapacağı kontrol muayenesinde kişinin aslında malul olmadığının anlaşılması.

Kurumun yapacağı kontrol muayenesinde kişinin aslında malul olmadığının anlaşılması halinde, kişinin aldığı malullük aylıkları kesilir ve kendisine ödenen aylıklar faizi ile birlikte geri alınır.

2023 Malulen Emekli Maaşı Ne Kadar Oldu? 

2023 yılında emekli olan engelli vatandaşlar için verilen emekli maaşları, prim ödeme gün sayısına, ödenen prime esas kazanca ve malullük oranına göre belirlenmektedir. Malulen emekli maaşı kişiden kişiye değişmekte olup 7.500.00 TL ve 9.000.00 TL arasında değişmektedir.

Yüzde 40 Malulen Emeklilik Şartları Nelerdir?

1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olan engelliler, sağlık kurulu raporunun % 40’dan fazla olması ve kanunda yazan diğer şartların da mevcut olması halinde engelli emeklisi olabilirler. Engelli emekliliği malulen emeklilikten farklıdır.

Yüzde 40 malulen emeklilik şartları şunlardır;

• %40 ile % 49 arasında engelli olanlar 18 yıllık sigortalılık süresiyle birlikte minimum 4.100 gün şartını yerine getirirlerse engelli emeklisi olabilirler.
• % 50 ile % 59 arasında engelleri olan sigortalılar ise 16 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3.700 gün şartını yerine getirdikleri vakit engelli emeklisi olmaya hak kazanırlar.