Zerzevan Kalesinde Bulundu, Nasıl Geldiği Merak Konusu Oldu

Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde, Roma İmparatorluğu döneminde ‘askeri yerleşim’ olarak kullanılan UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ndeki 3 bin yıllık Zerzevan Kalesinde kazı çalışmaları sonucu yerin 1.5 metre altında, 2.5 santim çapa sahip 4 gram ağırlığı olan bakır ve çinko karışımı rozet veya askeri üniformada kullanılan düğme olduğu tahmin edilen eser ortaya çıktı.

Şimdiye kadar Roma dönemi Mithras yer altı tapınağı, savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, sığınaklar, kaya mezarları, su kanallarının yanı sıra birçok yaşamsal eser ortaya çıkarıldı. Kazı çalışmaları devam ettiği sırada Doğu surlarının giriş kapısında bulunan bu eser merak uyandırırken araştırmacılar eserin Zerzevan Kalesine nasıl geldiğini araştırmaya başladı. Yaklaşık 250-300 yıl arası toprak altında kaldığı tahmin edilen bu eserin, Amerika’nın kuruluş sembolü olduğu düşünülüyor.

Kazıyla ilgili çalışma alanında İhlas Haber Ajansı muhabirine açıklamalarda bulunan Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, eserin üzerindeki yazının Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk resmi sloganı olduğunu belirtti. Coşkun, “Biz girişin olduğu doğu surlarında kazı yaparken yıkıntıların altında ilginç bir buluntuya rastladık. Baktığımız zaman bir rozet ya da bir düğme olmalı. Üzerindeki motifler biraz farklı diğer arkeolojik eserlere göre, bir kartal, kartalın sağ pençesinde bir zeytin dalı, sol pençesinde 13 ok, baş kısmının üzerinde 13 tane yıldız, ağzında ise bir parşömen, parşömende Latince ‘E Pluribus Unum’ çokluktan birliğe yazıyordu. Biz bu çalışmalarımızda Amerika’nın kuruluş sembolü olduğunu gördük. E Pluribus Unum’da Amerika’nın ilk resmi sloganı. Bu motif günümüzde Amerika Birleşik Devletinde kullanılıyor. Üretim teknolojisine baktığımızda 15. Yüzyıl sonrası, toprağın altında kalma süresini de hesaplamak için birçok analiz yaptık, bu analizlerde 250-300 yıl toprağın altında kaldığını tespit ettik. 18. Yüzyıldan itibaren toprağın altında kalmış, bununla birlikte çıktığı derinlik 1.5 metre. Bu tip rozet ve düğmelerin Amerika ve İngiltere’de üretimleri var, Amerika 1776’da kurulmuş, ilk defa bu motifin benzeri 1782’de çizilmiş, askerlerin üniformasında 1850’lerden birebir aynı olmayıp benzer çizimleri var. Fakat Zerzevan’daki rozete benzeyen motifler 1902 yılında Amerika’da askerler tarafından üniforma düğmesi olarak kullanılmış. Şaşırtıcı bu rozet veya üniforma düğmesi buraya nasıl geldi, bu kadar derinliğe nasıl ulaştı. Bizim burayla ilgili çalışmalarımız devam ediyor, eser 2,5 santimetre çapı, 4 gramda bir ağırlığı var. Bakır ve çinko karışımı bir rozet, Amerika ve İngiltere’de bunlardan mevcut, fakat arkeolojik bir kazıda böyle bir derinlikte hiç ortaya çıkartılmamış ve ilk defa Zerzevan Kalesinde ortaya çıkartıldı” dedi.